بطور معمول از شن های ریز رودخانه ای تیره رنگ که اندازه آنها از 5 میلیمتر درشت تر نباشد استفاده میشود! مزیت این شنها این است که لبه های تیزی ندارند و گرد و صیقلی هستند و در ضمن به ماهی های کف خوار آسیب وارد نمیکنند . خیلی از ماهی ها عادت دارند بعد از خوردن غذا , به کف آکواریوم بروند و ماسه ها رو ببلعندو مواد غذایی آنهارا جدا کنند مثل ماهی طلایی و یا گربه ماهی ها . اگر ماسه ها درشت باشد و یا تیز باشد باعث آسیب به ماهی میگردد و یا بعضی از انواع گربه ماهی ها که دارای سبیل های کوچکی هستند , این سختی شن ها باعث صدمه دیدن سبیل های آنها میشود که نقش مهمی در تغذیه و پیدا کردن طعمه برای ماهی ایفا میکنند . در ضمن شنهای درشت باعث میشود قطعات باقی مانده غذا لای آنها رفته و توسط ماهی ها خورده نشوند و در نتیجه باعث تغییر درتعادل آب شودو موجب فساد آب گردد! پس در هر آکواریومی با هر اندازه ای , باید به ضخامت حداقل 5 و حداکثر 8 سانتیمتر در کف آن ماسه ریخته شده باشد ! برای عمیقتر جلوه دادن آکواریوم حتا میتوانید قسمت دیواره عقب آکواریوم را بصورت شیبدار و به ضخامت 7 تا 8 سانتیمتر از ماسه بپوشونید و با این نوع پوشش آکواریوم عمیقتر جلوه میکند . در هنگام خرید ماسه , وقتی طول و عرض آکواریوم را به فروشنده بگویید , به شما خواهد کفت که چند کیلو ماسه احتیاج دارید . شما همیشه 2 تا 3 کیلو از مقداری که فروشنده توصیه میکند بیشتر بخرید . چون هم موقع شستن ماسه ها مقداری از آنها هدر میروند و هم وقتی که آکواریوم را آب می کنید ماسه ها در هم فرو میروند و عمق آن کمتر میشود . کمی بیشتر شدن ماسه ها زیبایی آکواریوم را تضمین میکند و یا میتوانید برای کاشت گیاهان ازآنها استفاده کنید .
استفاده از ماسه سیاه رنگ و یا با رنگ تیره به ماسه های سفید برتری دارد ! اگر ماسه ها سفید باشند , وقتی که چراغ آکواریوم را روشن میکنید نور منعکس میشود در شن های سفید و باعث میشه رنگ ماهی ها بدنما جلوه کند . ماسه های سفید فقط برای ماهی های آب شور با تزئین مرجانی مناسب هستند ! از طرفی استفاده از ریگ یا ماسه کنار دریا , بخاطر اینکه مانع گردش مناسب آب و از کار افتادن فیلتر ها و در نتیجه گندیدن آب میشود , توصیه نمیگردد !
ماسه ها را به دو صورت میتوانید تهیه کنید ! یا ماسه های مصنوعی که این اواخر ساخته شده اند و روکش تفلون داشته و سبک هستند و به آسونی شسته میشن بخرید و یا ماسه های طبیعی رودخانه ای که هر دو نوع آنها در مغازه های آکواریوم فروشی موجود است . سعی کنید از رنگهای تیره استفاده کنید مثل خاکستری و یا قهوه ای و یا مشکی و یا مخلوطی از اینها تا هم عمق و هم زیبایی خاصی به آکواریوم شما دهند . در صورت تمایل میتوانید به ازای هر 10 کیلو ماسه تیره , یک کیلو ماسه سفید را مخلوط کنید .
وقتی ماسه ها را خریداری کردید حتماْ باید آنرا کاملاْ شسته و ضد عفونی کنید . سخت ترین مرحله داشتن آکواریوم در واقع همین شستن ماسه هاست . روش های زیادی وجود دارد که بهترین روشها عبارتند از :
حتماًًْبرای شستن ماسه ها دستکش لاستیکی محکمی به دست کنید چون گاهی در بین ماسه ها قطعات شیشه و یا فلز و یا سنگ های تیز وجود دارد و باعث آسیب رسیدن به دست شما میشود و همینطور از ماسک و اسید یا همون جوهر نمک برای شستن استفاده کنید . ابتدا تمام ماسه ها را در یک سطل یا طشت بزرگ بریزد و روی انها آب بگیرید بطوریکه فقط روی ماسه ها را آب بگیرد و بعد یک لیتر اسید داخل ماسه ها بریزید و منتظر بمانیدتایک ساعت به همین شکل بماند ! معمولاْ برای 20 کیلو ماسه یک لیتر اسید کافیست. خوبی استفاده از اسید این است که باعث از بین رفتن جرم کلسیم ماسه ها میشود و ماسه های آهکی و گچی رو حل کرده و در ضمن گاز ماسه ها را هم خارج میکند و انها را ضد عفونی و فوق العاده تمیز میکند.
توجه !! دقت کنید حتماْ از ماسک و دستکش لاستیکی استفاده کنید چون ریختن اسید روی ماسه ها باعث ایجاد گاز خفه کننده ای میشود و در محیط بسته هرگز این کار را انجام ندهید !
بعد از یکساعت به سراغ ماسه ها بروید و یک سطل کوچک به گنجایش 2 تا 4 لیتر انتخاب کنید و قسمتی از ماسه ها را توی سطل بریزید و با شلنگ آب شروع به شستن شنها کنید و مدام آبکشی کنید و آب سطل را خالی کنید و آنقدر این کار را انجام بدهید تا آب داخل سطل صاف و زلال گردد و از ذرات خارجی پاک ! حالا ماسه های شسته را توی یک سطل یا طشت تمیز خالی کنید و بروید سراغ شستن باقی ماسه ها !
توجه !! هرگز از ماسه های مرمرین و یا با منشاء آهکی و معدنی و یا آهن دار استفاده نکنید چون باعث قلیایی شدن و سنگینی آب و بهم خوردن pH آب و مرگ ماهی ها میشود !!!!