سیکلید جک دمپسی آبی
این ماهی از لحاظ سیستماتیک در راسته سوف ماهیان و خانواده سیکلیدها و جنس سیکلاسوما قرار میگیرد. نام علمی این ماهی Cichlasoma octofasciatum ست . واژه octofasciatum به معنی هشت خط هست و اشاره به 8 نوار تیره عرضی دارد که روی بدن ماهی کشیده شده است . این ماهی را در بازار ایران با اسامی گوناگونی مثل سیکلید کله قویی می شناسند !
ماهی جک دمپسی یک ماهی رنگارنگ زیبا ست . هر چند که استرس می تواند رنگ این ماهی رو تحت تاثیر قرار دهد و به خاکستری یا سیاه دگرگون کند ؛ اما اگر در شرایط خوبی نگهداری شود واقعاً زیباست و رنگی دیدنی دارد ؛ زمینه ای تیره با نقاط بسیار زیبا و درخشان مثل جواهر ! بعضی از انواع این ماهی هم کمیاب هستند و همین کمیاب بودن باعث افزایش قیمت جهانی آنها شده است .
این ماهی در اصل بومی آمریکای مرکزی است . دمای 22 تا 30 درجه سانتی گراد رو تحمل کرده ولی 25 تا 28 درجه برای زیستش مناسب تراست .p.H خنثی و در محدوده 7 تا 8 مناسبه . طول عمر این ماهی بیش از 10سال گزارش شده . طول ماهی تا 20 سانتی متر هم میرسد و در این اندازه آماده تولید مثل خواهد شد . ماهی جک دمپسی در زیستگاه طبیعی از کرم ها ، سخت پوستان ، حشرات و ماهیان کوچک تغذیه می کند . ولی در آکواریوم میتوان با غذاهای مختلف تغذیه اش کرد و از این لحاظ ماهی سخت گیری نیست . در زمان نوزادی باید آنها را با آرتمیاهای زندۀ درشت و کرم خاکی زنده تغذیه کرد . از غذاهای خشک و فریز شده از کرم توبیفکس ( مکعب های کوچک ) استفاده میکنند . همینطور کرم خونی منجمد . بهتراست که از غذاهای شرکت تترا که بصورت پولکی یا Flake و گرانول برای این نوع ماهی ها بنام تترا سیکلید تهیه شده اند، استفاده کرد !
- تفاوت ماده و نر و شیوه تولید مثل سیکلید جک دمپسی :
سن بلوغ جنسی این ماهی در شرایط نرمال در حدود یک سالگی و به طور کلی زیر 15 ماهگی پس از تولد رخ میدهد و پس از بلوغ می تواند چند بار در سال تخم ریزی کنه . این ماهی بین 500 تا 800 تخم میریزد . رفتار تولید مثلی ماهی جک دمپسی مانند رفتار کلاسیک بیشتر سیکلید هاست .این ماهی یکی از ساده ترین ماهیان برای تکثیر شناخته شده است . در موقع تکثیر بهترین دما سیکلید ۲۶ درجه سانتی گراد هست . نر ها معمولا بزرگ تر ، رنگین تر و دارای باله دمی و مخرجی دراز تری هستند . همچنین در نرهای مسن تر تجمع بافت چربی بیشتری رو میشه در ناحیه سر مشاهده کرد و به همین جهت در ایران به این ماهی گاه کله قویی هم گفته میشود !
- رفتار شناسی ماهی جک دمپسی :
ماهی جک دمپسی ماهی شرور و ستیزه جوست و معمولاًاز نظر تند خویی با جوئل فیش یا جواهر ماهی مقایسه میشود . البته گاهی خجالتی به نظرآمده و اگر در دکور آکواریوم غارهایی برای مخفی شدن این ماهی درست کنید ، بیشتر ترجیح میدهد که در این پناهگاه ها استراحت کند . نگهداری ماهیان نر این گونه با هم در یک مخزن مشکل سازه ( مگر اینکه مخزن خیلی بزرگ باشد ) در ضمن معرفی ماهی ماده غیر بالغ یا غیر آماده به مخزن حاوی نر بالغ در زمان تولید مثل ممکن است باعث مرگ ماهی ماده به وسیله ماهی نرشود؛ از طرفی ، وقتی یک نر و ماده آماده با هم جفت شدن ، آکواریوم محیط نا امنی برای سایر ماهیها ( چه از این گونه و چه سایر گونه ها ) بوجود میاد چون با نزدیک شدن ماهی های دیگر به محل تخم ریزی دمپسی ها ، سرنوشتشان مرگ یا آسیب های جدی خواهد بود . برای تخم ریزی ، ابتدا سنگ صاف و صیقلی ای مثل یک تکه سرامیک را درداخل آکواریوم آنها قرار میدهیم . والدین اقدام به پاک نمودن سطح آن می کنند . سپس تخم ریزی ولقاح انجام میشود. طول دوره انکوباسیون ( یعنی زمانی که طول می کشد تا نوزادان از تخم خارج شوند) سه روز بوده و پس از آن والدین نوزادان را در گودالی که از قبل در کف ماسه های آکواریوم حفر کرده اند می برند و در آنجا ازآنها مراقبت میکنند !
معمولا ماهی ها هر روز یا یک روز در میان گودال جدیدی ساخته و بچه ماهیان رو به آنجا منتقل می کنند و این کار تا روز دهم تولد یعنی تا زمانی که شنای آزاد بچه ماهیان شروع می شود ادامه پیدا میکند ! نکته مهم در پرورش این ماهی ها این است که دمپسی ها از تخم ها و نوزادان به شکل بسیار مطلوبی مراقبت میکنند و مراقبت از نوزادان بین ماهی نر و ماده تقسیم می گردد. رفتار این ماهیها با فرزندان به حدی دوستانه ست که پرورش دهنده ها یک جفت از این ماهی ها رو در آکوآریوم بسیار بزرگی قرار میدهند تا وقتی بچه ها بزرگ شدند جای کافی برای همه ماهی ها وجود داشته باشد و بین آنها نزاع در نگیرد ! پدر و مادر بچه ها را بصورت گروهی اداره میکنند واز پراکنده شدن آنها جلوگیری می کنند تا با این کار بتوانند مراقبت بهتری ازآنها بعمل آورند. بچه ماهیها تا زمانیکه به سن بلوغ نرسیده اند می توانند با پدر و مادر در یک مخزن به خوبی زندگی کنند .
در مورد دکوراسیون دلخواه این ماهی باید گفت که جک دمپسی و بسیاری از سیکلید ها با کندن زمین و خارج نمودن گیاهان از بستر باعث تخریب آنها میشوند . بهترین محل برای آنها آکواریومی صخره ای با تکه های کنده درخت و نوز ضعیف هست . همچنین ریشه های زیر آبی و تکه های چوب در زیستگاه طبیعی آنها فراوان است و میشود با اضافه کردن چنین اجسامی به آکواریوم در طبیعی تر کردن محل زندگی آنها اقدام کرد . از کوزه های سفالی هم لذت میبرند ولی باید اندازه کوزه رو بزرگ بگیرید، چون این ماهی ها به سرعت بزرگ میشوند! استفاده از گیاهان طبیعی فایده ای ندارد چون عادت کندوکاو سیکلیدها در نهایت به نابودی گیاهان ختم میشود ! بهتراست از گیاه پلاستیکی استفاده شود تا طبیعی ! ماهی هایی که در صورت اجبار میتوانید با دمپسی ها نگهداری کنید شامل انواع سیکلید ها ، گربه ماهیان ( لجن خوار یا کت فیش ) ، شارک ها ، نایف و ماهیانی از این قبیل استفاده کرد ولی نباید فراموش کرد که هم مخزنی های ماهی جک دمپسی باید هم اندازه و یا بزرگ تر از آنها باشند . هر چند جک دمپسی معمولاً ماهی شروریست و سازگاريش با ماهيان ديگه تصادفیست . معمولاً بعد از معرفی جک دمپسی به آکواریوم عمومی ، بايد يک هفته تا ده روز به دقت رفتار اين ماهی رو تحت نظر قرار داد تا اتفاق ناگواری رخ ندهد . همینطور از آنجایی که جک دمپسی در کف آکواریوم گودال ایجاد می کند ، آب کدر شده و به همین دلیل نیاز به وجود فیلتر های مناسب در مخزن هست .
نژاد های زیبایی از این ماهی تکثیر شده مانند جک دمپسی آبی و الکترونئونیJack Dempsy Cichlid
