بیماری های ماهیان آکواریومی

نحوه شناسايي ماهی ها بيمار

به طور کلي رفتار و وضع ظاهری ماهي بیمار از ماهيهای سالم متمايز است ، بنابراين به آساني مي توان در يک آکوآريوم بين تعداد ماهي ، یک يا چند ماهي بيمار را شناسايي نمود .عوامل ظاهری عمده ای که در تشخيص و شناسايي ماهي بيمار موثر هستند عبارتند از :
1- بي حال شدن ماهِي
2- فرار نکردن در اثر تحريک يا ترساندن
3- شنای غير طبيعي
4- جداشدن از ساير ماهي ها و کناره گیری کردن از آنها
5- ماليدن بدن به ديواره ها يا کف
6- ماندن در سطح آب
7- بازنگه داشتن دهان
8- سريع شدن تنفس و افزایش تعداد آن در دقيقه
9- پريدن از آب
10- کم رنگ شدن سطح بدن
11- خونريزی جلدی
12- سخت شدن يا پاره شدن باله ها
13- تا خوردن باله ها
14- ظهور لکه های سفيد يا قرمز بر روی بدن
15- پِيدا شدن لکه های ابر مانند بر روی بدن
16- امساک يا غير طبيعي بودن تغذيه
هر ماهي بِيمار ممکن است يک يا چند عامل از عوامل مذکور را نشان دهد .در هر صورت بلافاصله پس از ظهور علائم بايد در اسرع وقت نسبت به شناسايي و کنترل عامل بِيماری زا اقدام نمود ، در غير اين صورت ممکن است ماهي ها در وضعي قرار گيرند که کنترل يا مداوای آنها امکان پذير نباشد .در ادامه به بررسی برخی از بیماریهای ماهیان زینتی(آکواریومی)می پردازیم:
1) ماهی جدید شما بدون هیچ گونه نشانه بیماری مرده است؛علائم این بیماری معمولاً از قراردادن در محیط جدید بوجود می آید.افزودن ماهی به تانک گرم جدید می تواند ماهی را شک زده کند و در بعضی مواقع مهلک باشد.در انتقال ماهی از تانکی به تانک دیگر شرایط برابر محیط وکیفیت آب را لحاظ کنید.
2)از دست دادن اشتها؛یک مشکل محیطی،ماهی که به تازگی اضافه شده است ،خوردن اغلب غذاها به جز غذاهای زنده را رد میکند.درمان :شاید به خاطر شرایط بد آب و وجود اوره زیاد باشد.مقداری از آب آکواریوم را تعویض نمایید.همچنین ممکن است به خاطر استرس بوده باشد. با ماهی های خود مهربانترباشید.
3)ظاهر شدن پرده ای نسبتا سفید بر روی چشم ماهی؛به دلیل شرایط بد آب و وجود کلرین در آب.روش درمان :برای کیفیت بد آب: تعویض منظم آب از جمله احتیاجات ماهی ها هستند.برای وجود کلر:از داروی ضد کلر قبل از قرار دادن ماهی در تانک استفاده کنید.و یا مدت 24 ساعت بعد از پر کردن تانک ماهی ها را بدان منتقل کنید.
4)باله ها سیخ ایستاده اند و ماهی پف کرده است؛این بیماری به دلیل استسقا(آب آوردن شکم)بوجود می آید.راه درمانی برای آن نیست هر جند بظر می رسد بیماری باکتریایی است.
5)کرم های کوچکی چون انگل ها ار ماهی ها آویزان هستند و ماهی مدام خود را به سنک های داخل آکواریوم می مالد؛کرم های لنگری(Lernea)باعث این بیماری در ماهی میشوند.ممکن است تعداد زیادی از انگل ها در اطراف ماهی ها و در تانک شما موجود باشد.می توانید از داروی ضد انگل و یا نمک استفاده کنید.
با توجه به شکل زیر به برخی از بیماریهای شایع ماهیان زینتی می پردازیم:
**شکل شمارۀ 1) لکه های سفید کوچک بر روی بدن سر و باله ها ؛ عامل بیماری سفیدک (ایک) است.روش درمان:بیماری ای بسیار مطرح (خصوصاً در آکواریوم های جدید) روش های مختلفی برای جلوگیری از انتشار آن وجود دارد که بهترین آن استفاده از نمک است(1 قاشق چایخوری به ازای هر 4 لیتر آب) یا محلول های ضد سفیدک به میزان ذکر شده بر قوطی محصول.
**شکل شماره های 2و3)کرک های پنبه ای شکل بر روی بدن؛عامل بیماری قارچ ها(از جمله قارچ دهان) است.روش درمان بیماری:در صورت مشاهده این بیماری میتوانید از داروهای قارچ کش چون "مالاشیت گرین" و حمام نمک استفاده کنید.(1 قاشق چایخوری برای هر 4 لیتر آب)
**شکل شمارۀ4)ماهی ها در کف آکواریوم نفس نفس می زنند.در اطراف آبشش ها رگه های قرمزی به چشم می خورد؛عامل بیماری به احتمال زیاد به خاطر کمبود اکسیژن و یا نوعی بیماری آبششی است.روش درمان :اگر ماهیان زیادی دارید پمپ هوا کارساز خواهد بود.به اندازه ی کافی اکسیژن در اختیار ماهی ها قرار دهید.در مورد بیماری آبششی اطلاعاتی در دسترس نمی باشد.
**شکل شمارۀ 5)کرم هایی از آبشش ماهی آویزان شده اند و ماهی دائم نفس نفس می زند؛عامل بیماری ماهی کرم آبشش ((Dactylogyrusاست.روش درمان:یکی دیگر از انگل ها می باشد.از دارو های ضد انگل طبق دستور استفاده کنید.
**شکل شمارۀ 6)رنگ قسمتی از پوست بدن ماهی کدر تر شده است؛عامل بیماری تولید بیش از حد بلغم در بدن ماهی است.راه درمان :این بیماری توسط فقدان برخی مواد معدنی ظاهر می گردد.سعی کنید از ریز مغذی ها و ویتامین های گروهB استفاده کنید.
**شکل شمارۀ 7)قرمز شدن پوست،یا پدیدار شدن نقاط قرمز بر روی باله های ماهی؛عامل بیماری ویروس،زخم شدن،عفونت باکتریالی؛راه درمان :ویروس ها تنها توسط میکروسکوپ قابل مشاهده هستند و بیماریی علاج ناپذیر است ولی می توانید در مراحل اولیه از آنتی باکتری ها و یا حمام نمک طولانی مدت استفاده کنید.(3-5 گرم برای هر لیتر برای مدت چند روز)
**شکل شمارۀ 8)فرسایش در غشای نرم باله های ماهی؛علایم بیماری دم خوره، فاسد شدن باله های ماهی توسط عوامل انگلی یا ویروسی محیط.راه درمان :قبل از بروز عفونت ثانوی درمان را شروع کنید.عفونت ثانوی بعد از چند روز قسمت اعظم باله ها را از بین می برد.برای درمان می توانید از آنتی بیوتیک ها به همراه حمام نمک استفاده کنید.
مسلما آکواریوم داران می خواهند ماهی های خود را حفظ کنند و به همین منظور اقدام به خرید برخی داروها می کنند و در بعضی مواقع این داروها موثر واقع می شود.ولی یک هشدار قبل از مصرف این دارو ها باید مورد توجه قرار گیرد:بعضی از دارو ها می توانند در مدت طولانی زیان آور باشند. درمان توسط "مالاشیت گرین" و "متیلن بلو" می تواند موثر باشد ولی متاسفانه همین داروها برخی از باکتری های مفید را نیز از بین می برند. برخی از دارو ها در طول مدت درمان موجب می شوند کربن و زئولیت از بین بروند. و این امر عامل موثری است که با از دست دادن این باکتری ها(مواد) نیم چرخه ی کربن/ زئولیت ناقص بماند.

حمام نمک چیست؟
یکی از راه های موثر در درمان بیماری ماهی ها حمام نمک است که مزیت آن از بین نبردن باکتری های مفید می باشد. حمام نمک یکی از بهترین داروهای ضد عفونی کننده و ضد قارچ است.اگر می خواهید برای درمان از غلظت زیاد نمک استفاده کنید بهتر است به تدریج مقدار نمک مورد نظر را اضافه کنید تا به ماهی ها هم فشار وارد نشود و دچار اختلال نگردند.در بعضی از مواقع استفاده از حمام نمک برای مدت کوتاه می تواند بسیار مفید و موثر باشد.برای این منظور از مفدار بیشتری نمک استفاده می کنیم.(10 گرم بر لیتر برای مدت 30 دقیقه)

و در آخر، بهترین راه پیشگیری از مبتلا شدن ماهیان زینتی به بیماریهای ذکر شده،نگهداری ماهیان زینتی در شرایط سالم یعنی آب سالم ،غذای سالم واز همه مهمتر رفتار سالم شما با ماهی های زینتی است.